Krzysztof M. Gaj, urodzony 5 lipca 1963 roku w Pucku, jest postacią znaczącą w polskim środowisku wojskowym oraz akademickim. Pełnił on istotne funkcje zarówno w strukturach Wojska Polskiego, jak i w obszarze historycznym, gdzie w szczególności zajmował się historią wojskowości.
Gaj posiada status pułkownika oraz tytuł doktora nauk humanistycznych ze specjalnością w historii wojskowej. W latach 2015–2016 był szefem Zarządu Organizacji i Uzupełnień Sztabu Generalnego WP, co stanowi dowód na jego kluczową rolę w organizacji armii. Ponadto, w okresie 2018–2021, działając jako doradca ds. obronności w kancelarii Prezesa Rady Ministrów, wniósł istotny wkład w kształtowanie polityki obronnej kraju.
Życiorys
Krzysztof Gaj przyszedł na świat 5 lipca 1963 roku w Pucku, gdzie rozpoczęła się jego droga zawodowa.
Wykształcenie
Ukończył Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Pancernych w Poznaniu, zdobywając dyplom w 1986 roku. Następnie obronił swoje umiejętności w zakresie dowództwa batalionu czołgów, kończąc wyższy kurs doskonalenia oficerów w 1992 roku. Po wielu latach zdobył tytuł magistra na Akademii Obrony Narodowej, gdzie studiował Bezpieczeństwo Narodowe (2008), a także odbył studia podyplomowe w 2009 roku na kierunku Międzynarodowe Stosunki Wojskowe. Krzysztof Gaj był uczestnikiem stażu w brytyjskiej Armii Terytorialnej w 1999 roku. Jego kariera akademicka uwieńczona została uzyskaniem stopnia doktora nauk humanistycznych w dziedzinie historii na Uniwersytecie Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach w 2011 roku.
Służba wojskowa
W 1982 roku rozpoczął kształcenie wojskowe jako podchorąży w poznańskiej uczelni, kończąc je w 1986 roku. W miesiąc po zakończeniu studiów uzyskał stopień podporucznika i rozpoczął służbę w Międzyrzeczu, w 17 pułku zmechanizowanym z 4 Dywizji Zmechanizowanej. W ciągu następnych dziesięciu lat pełnił tam różne funkcje, w tym dowódcy plutonu, dowódcy kompanii czołgów oraz szefa sztabu – zastępcy dowódcy batalionu. Od 1996 do 2005 roku pracował w różnych jednostkach sztabowych, zajmując stanowiska w pionach mobilizacyjnym, operacyjnym i uzupełnieniowym w 17 Wielkopolskiej Brygadzie Zmechanizowanej, działającej w ramach 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej. W 2005 roku dołączył do Dowództwa Wojsk Lądowych, gdzie pełnił funkcje specjalistyczne w Oddziale Organizacyjnym oraz Oddziale Szkolenia Dowództw. Po 29 latach służby, 30 września 2011 roku przeszedł do rezerwy w stopniu podpułkownika.
Praca po zakończeniu służby
Po zakończeniu swojej kariery w wojsku w 2011 roku, Krzysztof Gaj objął funkcję wykładowcy na Wydziale Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Obrony Narodowej. W 2013 roku zaangażował się jako ekspert w Fundacji Narodowe Centrum Studiów Strategicznych, którą prowadził Jacek Kotas. W 2014 roku wyraził krytyczne poglądy na temat ukraińskich władz, co wzbudziło spore kontrowersje. W jego słowach dostrzegano wyraźny podziw dla polityki prezydenta Władimira Putina, w tym poparcie dla aneksji Krymu, co zostało ujęte w jego wypowiedzi:
Nie jestem rusofilem, ale w tym miejscu doskonale rozumiem Putina – to są faszyści. I Putin ma w zupełności rację – z nimi trzeba walczyć, bo Europę z ich przyczyny ogarnie pożoga. To jakiś okrutny chichot historii, że ja przyznaję rację Putinowi i Rosjanom – ale w tej sytuacji nie widzę innego wyjścia.
Powrót do czynnej służby, rezerwa kadrowa
W 2015 roku, Gaj powrócił do aktywnej służby jako doradca ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza, w obszarze obrony terytorialnej. W tym okresie sformułował koncepcję rozwoju Sił Zbrojnych RP oraz odbudowy OT. 28 grudnia 2015 roku znowu przyjął zbroję, a Macierewicz awansował go na pułkownika. Z dniem 4 stycznia 2016 roku Krzysztof Gaj objął rolę szefa Zarządu Organizacji i Uzupełnień Sztabu Generalnego WP, przejmując te obowiązki od gen. bryg. Krzysztofa Domżalskiego. W Sztabie Generalnym WP rozpoczął prace nad stworzeniem koncepcji formacji Wojsk Obrony Terytorialnej. Jako współorganizator spotkania w MON z dnia 10 lutego 2016 roku, podejmował starania o współpracę Gwardii Narodowej stanu Illinois z Ministerstwem Obrony Narodowej, w kontekście tworzenia Obrony Terytorialnej w Polsce. W dniu 14 maja 2016 roku miał okazję wręczyć odznaczenia z okazji 60-lecia powstania Wojskowej Komendy Uzupełnień w Sandomierzu, na Zamku Kazimierzowskim. Niestety, 28 września 2016 roku został przeniesiony do rezerwy kadrowej z powodu oskarżeń o antysemickie i antyukraińskie wypowiedzi.
Afera mailowa, rezerwa kadrowa, śledztwo
Od 2018 roku Gaj pełnił rolę doradcy w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. W 2021 roku jego nazwisko powiązano z tzw. aferą mailową, co wywołało ogromne zamieszanie. 23 czerwca tegoż roku na mocy decyzji został przeniesiony do rezerwy kadrowej 12 Dywizji Zmechanizowanej. W ślad za tym wydarzeniem Prokuratura Okręgowa w Warszawie wszczęła śledztwo w sprawie tego wycieku. Działania prowadziły także służby specjalne – Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Służba Kontrwywiadu Wojskowego. 17 czerwca 2022 roku zdecydowano o odebraniu pułkownikowi poświadczenia bezpieczeństwa dotyczącego dostępu do tajnych informacji, co było wynikiem jego długoletniej współpracy z szefem kancelarii premiera Michałem Dworczykiem. W kontekście afery mailowej, 1 marca 2023 roku podczas konferencji prasowej posłowie Cezary Tomczyk oraz Adam Szłapka ujawnili, że 22 lutego 2023 roku Prokuratura Okręgowa w Warszawie zarejestrowała postępowanie dotyczące „ujawnienia przez funkcjonariusza publicznego – doradcę ds. obronności w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów informacji niejawnych poprzez przesłanie ich do Szefa Kancelarii Premiera Michała Dworczyka za pomocą niezabezpieczonych środków komunikacji majlowej, danych zawierającą informację ‘zastrzeżone’, ‘tajne’, 'ściśle tajne’”. W związku z tą sprawą, w 2023 roku dokonano przeszukania w jego posiadłości, gdzie zabezpieczono archiwum dokumentów dotyczących polskiej armii, kadr i uzbrojenia. Dochodzenie nadal trwa, a zgromadzone materiały do 2024 roku pozostają pod stałą oceną pod kątem potencjalnych naruszeń.
Awanse
Krzysztof Gaj zdobył szereg awansów na przestrzeni swojej kariery wojskowej. Jego droga do stopni oficerskich przebiegała w następujący sposób:
- podporucznik – 1986,
- porucznik – 1989,
- kapitan – 1993,
- major – 1997,
- podpułkownik – 2008,
- pułkownik – 2015.
Ordery, odznaczenia i wyróżnienia
W trakcie ponad trzydziestoletniej kariery wojskowej, Krzysztof Gaj otrzymał liczne odznaczenia i wyróżnienia, które świadczą o jego zaangażowaniu i profesjonalizmie. Do najważniejszych należą:
- srebrny Medal za Długoletnią Służbę,
- złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
- srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”,
- odznaka pamiątkowa 17 WBZ,
- odznaka pamiątkowa WKU Ciechanów,
- i inne.
Publikacje
Krzysztof Gaj to autor licznych prac naukowych z obszaru historii wojskowości, w szczególności dotyczących polskich wojsk pancernych. Oto niektóre z jego książek:
- Krzysztof M. Gaj: 10 Brygada Kawalerii w 1939 roku. Organizacja wojenna wielkiej jednostki motorowej. Oświęcim: Wydawnictwo NapoleonV, 2013. ISBN 978-83-7889-066-9, brak numerów stron w książce,
- Krzysztof M. Gaj: Czołg T-55AM i pochodne (T-55AD-1M, T-55AD-2M, T-55AMS). Warszawa: Wydawnictwo Sowa, 2013, ISBN 978-83-936039-3-0,
- Krzysztof M. Gaj: Czołg rozpoznawczy TK-S. Warszawa: Wydawnictwo Sowa, 2013, ISBN 978-83-936039-6-1,
- Krzysztof M. Gaj: Polska broń pancerna w 1939 roku – organizacja wojenna i pokojowa jednostek. Oświęcim: NapoleonV, 2014, ISBN 978-83-7889-122-2, brak numerów stron w książce,
- Krzysztof M. Gaj: 1. Dywizja Pancerna (organizacja Wielkiej Jednostki pancernej PSZ na Zachodzie – sierpień 1944 r.). Oświęcim: Wydawnictwo NapoleonV, 2015, ISBN 978-83-7889-283-0,
- Krzysztof M. Gaj: 16. Brygada Pancerna (studium organizacji brygady pancernej – myśl organizacyjno-etatowa wschodu i zachodu w okresie II-VII 1945 r.). Oświęcim: Wydawnictwo NapoleonV, 2019, ISBN 978-83-7889-958-7.
Przypisy
- a b c d dr Krzysztof Gaj. ncss.org.pl. [dostęp 27.05.2024 r.]
- a b Budując Obronę Terytorialną, nie zburzymy Wojsk Operacyjnych – pułkownik Krzysztof Gaj. dziennikzbrojny.pl. [dostęp 27.05.2024 r.]
- Przeszukanie u pułkownika Gaja i sensacyjne odkrycie. "Liczba dokumentów idzie w tysiące". radiozet.pl. [dostęp 27.05.2024 r.]
- Wielkie archiwum pułkownika Gaja. "Tysiące dokumentów". tvn24.pl. [dostęp 27.05.2024 r.]
- 28 grudnia 2015 powrócił do czynnej służby wojskowej.
- 23 czerwca 2021 został przeniesiony do rezerwy kadrowej 12 Dywizji Zmechanizowanej.
- Afera mailowa: Były doradca Dworczyka stracił dostęp do tajemnic państwowych. rp.pl. [dostęp 02.02.2023 r.]
- Kumple Macierewicza: agent, lobbysta i fan Putina. Dlaczego PiS to toleruje?. fakt.pl. [dostęp 03.02.2023 r.]
- Szef obrony terytorialnej w sztabie generalnym antyukraińskim trollem i antysemitą. maidan.org.ua. [dostęp 03.02.2023 r.]
- Pokłosie afery e-mailowej. Pułkownik Gaj już nie doradza Dworczykowi. onet.pl. [dostęp 03.02.2023 r.]
- Afera mailowa. Minister zawinił, pułkownika odstrzelili. wyborcza.pl. [dostęp 02.02.2023 r.]
- Płk Krzysztof Gaj w rezerwie kadrowej szczecińskiej dywizji. defence24.pl. [dostęp 02.02.2023 r.]
- Pierwsze efekty afery mailowej? Pułkownik stracił posadę doradcy w Kancelarii Premiera [online], naTemat.pl [dostęp 28.06.2022 r.]
- Poland: Conviction of a journalist for revealing that a government aide defended Ukraine invasion is “absurd and scandalous”, says RSF | RSF [online], rsf.org [dostęp 28.06.2022 r.]
- 30 września 2011 zakończył służbę wojskową i został przeniesiony do rezerwy.
- 28 września 2016 został przeniesiony do rezerwy kadrowej.
- Zmiana w Sztabie Generalnym. Płk Krzysztof Gaj przeniesiony do rezerwy kadrowej [online], defence24.pl, 04.10.2016 r.
- Anna A. Gielewska: Powrót pułkownika, który rozumiał Putina. Krzysztof Gaj w Kancelarii Premiera [online], Wprost, 31.01.2019 [dostęp 06.04.2021 r.]
- Jasiński 2017, s. 28.
- Jasiński 2017, s. 98.
- Jasiński 2016, s. 213–214.
- Jasiński 2016, s. 214.
- Jasiński 2016, s. 212.
- a b c d Gaj 2014, s. okładka.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Janusz Kozak | Romuald Orzeł | Mateusz Deling | Mirosław GronickiOceń: Krzysztof Gaj